Lata PRL i centralnego sterowania to lata robienia wszystkiego szybko i tanio. Liczyła się wtedy realizacja planów, a nie jakość i ekologia. Szczególnie dotyczyło to budownictwa. W tym czasie nikt nie robił lub nie ujawniał wyników badań wpływu niektórych materiałów budowlanych na ludzki organizm. Nikt nie przejmował się stosowaniem takich materiałów jak azbest, eternit czy subit. Niestety zmiany w przemyśle nie przebiegają tak szybko, jak w polityce i pomimo zmian ustrojowych w Polsce, w latach dziewięćdziesiątych jeszcze budowało się według starych technologii. Dlatego też, jeżeli mamy w mieszkaniu parkiet położony w latach 1950-1996, prawie na pewno trzyma się dzięki subitowi.
Obecnie, mając świadomość szkodliwości niektórych materiałów, dokładane są starania prowadzące do ich usunięcia i zastąpienia bezpiecznymi odpowiednikami. Nie zawsze jednak mamy świadomość, że są one wokół nas. Eternit (sprasowane włókna azbestowe) widać na dachach domków, altan i wiat. Azbest, ze względu na jego odporność na wysokie temperatury wykryjemy w trakcie remontu jako docieplenie dachu, ścian czy wykończeniu kanałów zsypowych w blokach. Kto natomiast słyszał o subicie i co to właściwie jest?
Z subitem miał styczność każdy, może nawet nieświadomie, kto próbował zdjąć stary parkiet w mieszkaniu w bloku. Zabierając się do tego mozolnego, choć teoretycznie prostego zadania natrafia się nagle na czarną maź, od której nie chcą odchodzić klepki parkietu, a dodatkowo zaczyna wydzielać się charakterystyczny, nieprzyjemny zapach. Pierwsza myśl jak przychodzi to, kto położył parkiet na smołę?
To właśnie jest subit – Lepik asfaltowy do klejenia na zimno. Jest to mieszanina asfaltów, wypełniaczy, plastyfikatorów i rozpuszczalników. Można go było nabyć pod nazwą Subit 83 i Subit 91. Nawet w tamtych czasach stosowanie subitu miało pewne rygory. Państwowy Zakład Higieny zastrzegł, że stosowanie subitu jest możliwe pod warunkiem, że pomieszczenie, w którym go zastosowano zostanie oddane do użytku nie wcześniej niż po czterech tygodniach. Wnikało to z faktu odparowywaniu, w trakcie procesu schnięcia szkodliwych substancji w postaci węglowodorów aromatycznych i alifatycznych.
Pomimo, że ówczesne przepisy sanitarne dopuszczały stosowanie subitu, obecnie uznaje się go za wysoce szkodliwy. Powodem jest ciągłe uwalnianie szkodliwych związków organicznych do powietrza w pomieszczeniu. I, pomimo że z czasem poziom emisji maleje, nigdy nie zanika do poziomu neutralnego. Tylko jeden składnik chemiczny subitu, benzopier jest odpowiedzialny za wywołanie około 20 schorzeń w ludzkim organizmie.
Jak rozpoznać, czy mamy odczynienia z subitem?
Subit jest substancją łatwą do rozpoznania, lepik wykonany na bazie smoły charakteryzuje się czarnym lub szaro czarnym kolorem. Zobaczymy go, zaglądając w szpary między klepkami parkietu, można też jedną z klepek delikatnie podważyć. W często chodzonych miejscach, pod wpływem czasu i nacisku pojawi się na parkiecie czarny pył i przebarwienia. A w pomieszczeniu będzie wyczuwalna charakterystyczna, chemiczna woń smoły. Zapach jest dosyć nieprzyjemny, działa drażniąco na układ oddechowy, wywołuje problem ze snem, ból głowy i duszności. Te objawy oznaczają, że parkiet ze względu na upływ czasu rozszczelnił się i są sygnałem do natychmiastowego wezwania fachowców od usuwania tej szkodliwej substancji.
Dlaczego natychmiast należy usunąć ten szkodliwy lepik? Ponieważ jest wysoce trujący. Przebywanie w pomieszczeniu, w którym nagle zostaną uwolnione opary substancji gromadzące się przez lata pod parkietem doprowadzić może do podrażnień oczu, nosa, gardła, może wywołać alergię, duszności i problemy z dolnymi drogami oddechowymi a skrajnych przypadkach może doprowadzić do śmierci poprzez zatrucie toksynami. Do tego wszystkiego subit i jego opary są silnie rakotwórcze. Świadome zostawienie tej substancji pod parkietem jest skrajnie nieodpowiedzialne, szczególnie jeżeli na podłodze bawią się małe dzieci lub mamy w domu zwierzęta.
Jak pozbyć się subitu?
Metoda jest jedna i bardzo prosta, subit należy zeszlifować aż do wylewki. Niestety, ze względu na wysoką toksyczność tej substancji, nigdy nie wykonujemy tego sami domowym sposobem. Tak jak przy usuwaniu azbestu, należy wezwać wyspecjalizowaną firmę, która oprócz bezpiecznego usunięcia zajmie się również jego utylizacją. W trakcie usuwania subitu może dojść do zatrucia oparami, a wdychanie smołowego pyłu jest wysoce niebezpieczne. Na czas prac związanych z jego usunięcie najlepiej jest przebywać poza domem i szczelnie zabezpieczyć pozostałe pomieszczania, w których nie będą przeprowadzane prace.
Fachowiec, wykonujący szlifowane, będzie zabezpieczony specjalnym kombinezonem oraz maską przeciwpyłową. Urządzenie szlifujące będzie wyposażone w odkurzacz, który zbierze subit. Czas pracy osoby wykonujące frez dla jej bezpieczeństwa nie może przekraczać 6 godzin. Mimo takiego zabezpieczenie w pomieszczeniu na pewno osiądzie pył. W trakcie sprzątania warto się więc wyposażyć w maskę i rękawice oraz zasłonić skórę ubraniem z długim rękawem.
Koszt usunięcia subitu wyliczany jest od metra kwadratowego i wacha się od 35 do 50 złotych.
Na koniec prac związanych z usunięciem tej szkodliwej substancji warto jeszcze zrobić cienką wylewkę na podłodze, żeby mieć pewność, że żadne pozostałe drobinki subitu nie będą wydzielać toksycznych substancji.
